شاهین نام عمومی ۳۷ گونه پرنده شکاری است که در سردهٔ Falco قرار می‌گیرند و در تمام قاره‌های جهان به جز قطب جنوب زندگی می‌کنند.
شاهین‌ها با چشمان کاملاً سیاه، بدن لاغر، بال‌های نوک تیز، توانایی پرواز با سرعت بسیار بالا و تغییر جهت ناگهانی از دیگر پرندگان شکاری متمایز می‌شوند. شاهین‌ها در سال اول عمر خود شهپرهایِ پروازِ بلندتری دارند که مشابه پرندگان شکاری چندمنظوره است (شاهین‌ها از نظر نوع شکار و تکنیک شکار یک شکارچی تخصصی محسوب می‌شوند) تا به این شیوه بهتر بتوانند پرواز را بیاموزند و در سال‌های بعد با تغییر شهپرها تکنیکهای پروازی خاص شاهین را می‌آموزند.
این پرندگان در شکار پرندگان در حال پرواز تخصص دارند و با منقار خود شکار را می‌کشند در حالیکه پرندگان شکاری دیگر تکنیکهای متنوعی دارند و با پنجه‌های خود طعمه را می‌کشند. شاهین معمولی (یا بحری) که بیشترین پراکندگی را در بین شاهین‌ها دارد با رکورد سرعت ۳۹۰ کیلومتر در ساعت سریعترین جاندار روی کره زمین است. بالابان (پرنده)، لاچین و ترمتای از دیگر انواع معروفاز این پرنده هستند. شاهین‌هایی که بال‌های باریکتر و درازتر دارند به «لیل» معروف هستند این نوع بال‌ها برای شکار پرندگان بسیار مانور پذیر همچون پرستو و باد خورک مناسب است. شاهین‌های نسبتاً کوچک و چاقتری که به پرواز درجا علاقه دارند نیز به دلیجه معروف هستند.
شاهین‌ها از دیرباز محبوبترین پرندگان در بازداری بودند و از شاهین‌های رام شده و آموزش‌دیده برای شکار استفاده می‌شد.
نمای سیمایی و ویژگی‌ها
- این پرنده دارای قرنیه‌ای سیاه رنگ و پرهایی خاکستری رنگ است. زیر گلو و زیر شکمش دارای خال‌های تیره است. نر این پرنده به اندازه ای کوچک‌تر از ماده است.
- شاهین دارای ۱۵ مهره گردنی می‌باشد و می‌تواند گردن خود را ۱۸۰ درجه بچرخاند. او تنها به دلیل جایگیری چشمهایش دارای شعاع دید حدود ۲۲۰ درجه بدون گردش گردن هست.
- شاهین معمولی (شاهین بحری) با داشتن سرعت ۳۹۰ کیلومتر در ساعت سریعترین حیوان زمین می‌باشد.
- شاهین به پرندگان به اندازه خود و گاه بزرگتر از خود نیز حمله می‌کند و بسیاری از آن‌ها را شکار می‌کند.
واژه‌شناسی شاهین
شاهین در پارسی یعنی منسوب به «شاه» یا به گفته دیگر «شاهانه»، چنین ترکیبی را در واژگان همسان دیگر همچون آهنین (منسوب به آهن)، آتشین (منسوب به آتش)، سنگین (منسوب به سنگ) و رنگین (منسوب به رنگ) می‌بینیم. با آنکه پیشینه شکار با شاهین به دوره پادشاهی آشور بازمی‌گردد، گمان می‌رود در دوره ساسانی ورزش شاهان بوده چرا که در دوره اسلامی گسترش یافت. شکار با شاهین پس از آن به اروپا گسترش پیدا کرد. نام شاهین می‌تواند از شکار کردن شاه با پرنده شکاری ریشه گرفته باشد.
در اوستا دو بار از این مرغ با نام «سئن» (Saena) یاد شده‌است و اوستاشناسان اروپایی آن را به معنی عقاب برگردانده‌اند؛ گرچه تردیدی نیست که سئن همان شاهین (عقاب) است. در بسیاری از گویش‌های کنونی ایران نیز چنین آمده است و از جمله نامی به صورت «شائین» (Shain) به جای مانده‌است.
